Het inwonersberaad energie had al eerder zijn conclusies bekend gemaakt. Deels met in zekere zin voor de hand liggende adviezen als energiebesparing en zonnepalen op de daken van huizen, bedrijven en overheidsgebouwen. Over grote windturbines en zonneweides was het beraad resoluut: die passen niet bij de kernwaarden van het Texelse landschap. Wel is er ruimte voor kleinschalige windenergie. Verder lag er veel nadruk op maatregelen om het Texelse stroomnet – net als elders in een te krap jasje om de energietransitie aan te kunnen – te ontzien. Dat zou kunnen met opslag in bijvoorbeeld batterijen, zowel thuis, in de buurt als op het hele eiland. De ene bewoner die overdag veel stroom opwekt kan dat dan laten gebruiken door het visrestaurant in de buurt dat zijn frituur heet moet maken. 

De spannende vraag was nu: wat doet de gemeenteraad met die adviezen? Neemt ze die serieus of houdt ze vooral vast aan de eigen politieke stokpaardjes?

In de aanloop naar het beraad was die vraag vooral op scherp gezet door de VVD. Zo zei VVD-commissielid Joost Albers voorafgaand aan het inwonersberaad: ‘De raad moet autonoom beslissen, we maken onze eigen afweging en laten ons niet door een inwonersberaad de wet voorschrijven.’

GroenLinkswethouder Rikus Kieft, de bestuurlijke ‘trekker’ van het inwonersberaad, reageerde toen stellig. ‘Uiteraard heeft de gemeenteraad het laatste woord, zo ligt dat vast. Maar als het inwonersberaad functioneert als bedoeld en goed onderbouwde adviezen geeft, dan moet de gemeenteraad met wel heel goede argumenten komen om te zeggen: we doen het toch niet. Het getuigt van moed dat de raad zich door het instellen van het inwonersberaad kwetsbaar opstelt.’

 

Aan de slag

Over de adviezen van het inwonersberaad was het college klip en klaar: we gaan ermee aan de slag. Deels gebeurt dat al, zo bleek uit de lange lijst van activiteiten die op het terrein van de gemeente liggen, en deels worden die extra aangezet, bijvoorbeeld vrijstelling voor energieoplossingen binnenplans, dus op het eigen terrein van woningen en bedrijven, mogelijkheid van groen gas onderzoeken, elektrisch vervoer stimuleren en een begin maken met lokale opslag. De bedoeling is dat een Texels expertteam daar de gang in gaat zetten.

De VVD bleef bij haar standpunt. Fractievoorzitter Albert Huisman: ‘Wij geen voorstander van het inwonersberaad en wat er nu heeft plaatsgevonden brengt ons niet van dat standpunt af.’ 

GroenLinks raadslid Ferry Zegel dacht daar duidelijk anders over. ‘Wij zijn groot fan van het inwonersberaad. Dus niet één keer in de vier jaar stemmen en dan verder toekijken, maar mensen actief betrekken bij besluiten die wezenlijk hun toekomst raken. Dit is lokale op politiek op zijn best: samen met bewoners, niet vanaf de zijlijn. We zijn dan ook blij dat dit beraad zijn vruchten afwerpt: de adviezen zijn goed doordacht en hebben breed draagvlak, en ze sluiten goed aan bij de kaders van het gemeentelijk beleid. Uiteraard hadden we op sommige zaken als GroenLinks andere keuzes gemaakt, maar wij respecteren de uitkomst van het inwonersberaad.’

 

Politieke doorbraak

Zegel noemde met name het pleidooi van het inwonersberaad voor kleinschalige windenergie. ‘Het is heel goed dat daar nu vaart achter komt, we moeten daar snel mee aan de slag.  En het is ook verheugend dat Texelse ondernemers aangeven dat ze de adviezen van het beraad willen oppakken.’

Juist die windenergie functioneerde decennialang als splijtzwam in de Texelse politiek. Telkens weer werden initiatieven op dat gebied geblokkeerd door een raadsmeerderheid. Zo werd zelfs een eerdere poging van GroenLinks om er een referendum over te organiseren door Texels Belang en de VVD om zeep geholpen. Binnen de nieuwe coalitie van GroenLinks, PvdA en Texels Belang betekende het opzetten van het inwonersberaad energie dan ook een politieke doorbraak.

Toch is het sentiment tegen windenergie nog steeds niet helemaal verdwenen, wat bleek toen GroenLinks, PvdA en D66 een motie indienden om prioriteit te geven aan onder meer kleinschalige windenergie. VVD en Texels Belang vonden dat niet nodig. In eerste instantie staakten de stemmen, in tweede instantie ging de raad er in meerderheid toch mee akkoord. In de historie van de Texelse gemeentepolitiek kan dat rustig worden beschreven als een kantelmoment.